Polityka spójności dziś i jutro - głos Mazowsza w dyskusji
20 stycznia w KSAP Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego wygłosił wykład pt. „Polityka spójności dziś i jutro - głos Mazowsza w dyskusji”. Gość skupił się na zagadnieniach związanych z wykorzystaniem środków unijnych na Mazowszu. Omówił między innymi problem nowego podziału administracyjnego województwa, którego celem jest utrzymanie możliwości dalszego korzystania przez ten region z funduszy unijnych.
Marszałek Struzik zaznaczył, że w ramach polityki spójności w latach 2007-2013 władze województwa mazowieckiego koncentrują się na takich celach, jak konkurencyjność i zatrudnienie oraz współpraca regionalna
i konwergencja.
Gość przedstawił ramowe informacje o polityce spójności, której celem jest konwergencja, czyli wyrównywanie poziomów rozwoju między regionami w UE. Obecnie wszystkie unijne kraje, które kiedyś należały do bloku wschodniego objęte są celem „konwergencji”. Mają one bowiem wciąż niższy stopień rozwoju niż „stare” kraje Unii. W unijnym budżecie ten cel przeznaczono 279 miliardów euro, natomiast na cele związane z podwyższaniem konkurencyjności - 55 mld, a 9 mld na europejską współpracę terytorialną. Polska otrzymała w sumie 67 mld na politykę spójności.
Władze Mazowsza na działania na rzecz podnoszenia konkurencyjności
i spójności społecznej, mają do dyspozycji 1,8 mld euro. Gość zwrócił uwagę że w obrębie Mazowsza mają miejsce istotne różnice rozwojowe. Warszawa wypracowuje PKB, które odpowiada 160 procentom średniego unijnego PKB, tymczasem wszystkie innego obszary województwa poniżej 75 % (niekiedy ledwie 40 %). Natomiast Mazowsze rozumiane jako całe województwo znajduje się na poziomie 83,6 % średniego unijnego PKB. A więc w przyszłym okresie programowania może prawdopodobnie stać się jednym z obszarów przejściowych dla konwergencji. Dlatego jego zdaniem trzeba postawić na innowacyjność i wyrównywanie szans (proszę o ściślejszy związek między tym zdaniem, a poprzednim akapitem)
Marszałek przedstawił 3 możliwe warianty rozwoju sytuacji. W pierwszym wariancie sytuacja pozostaje niezmieniona, tj. Warszawa dalej jest częścią Woj. Mazowieckiego. W drugim wariancie planowane jest podzielenie Warszawy i reszty województwa na 2 oddzielne jednostki statystyczne. Trzeci wariant zakłada wydzielenie administracyjnie Warszawy z województwa.
Zdaniem Marszałka Struzika najkorzystniejszy byłby wariant nr 2. W ten sposób poziom PKB dla Mazowsza obniżyłoby się o 10 punktów procentowych. W ten sposób w nowej perspektywie finansowej Mazowsze dostałoby tylko 542 miliony euro mniej w porównaniu z poprzednią perspektywą. W innym wypadku województwo straciłoby 1 654 miliony euro (realizacja wariantu nr 1). Podobne rozwiązania podziału statystycznego NUTS II zastosowano w Wielkiej Brytanii.
Marszałek jest zdania, iż należy zdefiniować nowe wskaźniki rozwoju regionu, Warto wziąć pod uwagę - poza PKB - także Human Development Index, Human Poverty Index, Quality of Life Index. Wygłosił pogląd, że Mazowsze powinno zachować spójność społeczną, gospodarczą i terytorialną, czyli powinno rozwijać się równomiernie.
Mówiąc o subwencji równoważącej (tzw. „janosikowym”) gość wskazał, że Mazowsze wpłaciło np. w roku 2005 do krajowego budżetu prawie 940 mln złotych, co stanowiło 24 % jego dochodów podatkowych . W 2010 roku będzie to 54 %. W sumie zatem w latach 2004-2010 kwota ta wyniesie 3,5 miliarda zł. Z tego powodu Mazowsze musi zaciągać kredyty aby móc się rozwijać, jednakże z tego powodu istnieje ryzyko przekroczenia progu 60 % długu publicznego. Jednocześnie
Dla porównania województwo Dolnośląskiego płaci taką składkę 16 milionów złotych, a dostaje za to z budżetu centralnego ponad 30 milionów. Mazowsze ze swej składki odzyskuje około 150 milionów.
Dodatkowo sama Warszawa zapłaci do budżetu państwa w 2010 roku ponad 395 milionów jako gmina i 592 miliony jako powiat, tak więc w sumie Mazowsze zapłaci w 2010 roku prawie 2 miliardy złotych składki do budżetu centralnego.
Marszałek zwrócił też uwagę, że dla kilku regionów transfery środków z Mazowsza są pokaźną częścią ich budżetów.
Ostatnia część spotkania została poświęcona na pytania z sali. Michał Koprowski z XIX promocji zapytał Marszałka o kwestię słabego wykorzystania unijnych funduszy regionalnych. Adam Struzik odpowiedział, że jest bardzo trudno zrealizować priorytety Programu Operacyjnego „Kapitał Ludzki” i Programu Operacyjnego ”Rozwój Obszarów Wiejskich”. Urząd Marszałkowski powołał do realizacji tych zadań Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych. Rozpatrywała ona 11 tysięcy projektów wniosków o dotacje. Dodał także, że udało się wysłać do Brukseli wydatki certyfikowane na kwotę 188 mln zł. , co w jego opinii jest małą kwotą w liczbach całkowitych, ale jako procent celu rocznego, to dużo.
Z kolei Michał Markocki z Promocji XVIII, stwierdził, iż rozwiązaniem problemu z podziałem Mazowsza wg kryteriów NUTS II proponowanym przez Marszałka Struzika, byłaby ustawa o obszarach metropolitalnych jako jednostkach podziału pomocniczego. Adam Struzik wyjaśnił, że ustawa ta objęłaby na Mazowszu 74 gminy, ale dodał, że rozwiązanie te byłoby niefunkcjonalne, gdyż dużo ośrodek „wyssałby” mniejsze. Problem dostrzega także w zakresie finansowania przedsięwzięcia. Pomysłem na rozwiązanie tego problemu była próba pokrycia tych kosztów wpływami z podatku VAT, ale to rozwiązanie upadło.
Ostatnie pytanie zadał Piotr Karkosa z Promocji XX,. Dotyczyło ono planów modernizacji w spółce Koleje Mazowieckie. Gość wskazał, iż trudno jest uzyskać środki na poważną modernizację taboru kolejowego. Sejmik Wojewódzki tylko w zeszłym roku dopłacił 183 miliony złotych do przejazdów. W grudniu 2009 r. PKP PLK zwiększyło opłaty za dostęp do torów, do trakcji i do krawędzi peronów.
Piotr Karkosa, Promocja Józef Piłsudski
